شبح‌روشنفکر

روزنوشته‌های فرید ذاکری

۲۰ مطلب با موضوع «یک‌خط‌فکر» ثبت شده است

یک‌خط‌فکر
روح و روان
قرار ۳۱ روزه

۲۹: مصائب «خودافشایی» بیش‌ازحد لزوم...

کمی هم برای خودت نگه دار!

۰۴:۳۴۰۹
مرداد

به نظرم رسید یکی از مشکلاتم اینه که زیاد از حد «خودافشایی» می‌کنم... رازهامو صادقانه‌تر از اون‌چه باید برملا می‌کنم. پیش کسانی که نباید... حالا «خودافشایی» خودش یعنی دادن اطلاعاتی که به‌نظر می‌رسه می‌شد نگفت؛ یه‌جورایی برملاکردن بیش‌ازحد لزوم خود... حالا من دیگه چه‌جورشم که همین بیش‌ازحد رو هم دارم بیش‌ازحد انجام می‌دم؟!

حتی وبلاگ هم که به نظر می‌رسه جای «خودافشایی»‌یه؛ اما حتی همون هم سبک‌سنگین‌های خاص خودش رو احتیاج داره. مشکلی که من دارم اینه که فکر می‌کنم حساب‌گری و سنجیدن و با رندی و درایت صحبت‌کردن یعنی دروغ؛ متضاد صداقت. سنگی که دیروز به سرم خورد نشون‌م داد که اصلاً این‌طوری نیست. اصلاً صداقت یک مفهوم پیچیده است. چه چیزی راسته؟ چه چیزی دروغ؟ آیا غیر از اینه که تمام حرف‌های ما به نوعی قصه‌ها و معانی‌یی هستن که خودمون به زندگی دادیم؟ آیا غیر از اینه که این مفاهیم و قصه‌ها دائماً درحال تغییر شکل‌یافتن و متحول‌شدن هستن؟ پس چه چیزی راسته؟ بنا به این تعریف، هر جمله‌ای که من در تعریف جهان می‌گم، جز یک دروغ می‌تونه باشه؟

پس مسئلهٔ جهان صداقت نیست؛ مسئله شاید بیشتر این باشه که دروغ‌های قابل‌قبول‌تر رو پیدا کنیم... وگرنه همه‌اش دروغه سرآخر.

در رابطه و ارتباط اما مسئله حتی سخت‌تر هم می‌شه. ما در رابطه دنبال یک چیزی هستیم؛ هدف داریم... پس هر حرفی که به ذهنمون می‌رسه رو لزومی نداره بزنیم. باید ببینیم با زدن اون حرف به چه هدفی می‌خواهیم برسیم؟ آیا اون حرف به‌شدت رک و وقیحانه ما رو به تمام اهداف‌مون می‌رسونه؟ آیا ارتباط ما با دیگران رو قوی و صمیمی‌تر می‌کنه واقعاً؟ یا فقط دیوار احترام‌ها رو خدشه‌دار می‌کنه و دیگران حتی کمتر از گذشته به ما اعتماد می‌کنن؟

به نظرم باید روی این مسائل فکر کنم. و کمی هم پیش خودم نگه دارم!

۲۰:۲۵۲۷
تیر

خیانت‌به‌نفس

۱۷

بزرگ‌ترین خیانت، خیانت به خوده. اینکه از آرزوها و اهداف خودت جدا بیفتی. اینکه قید قول‌هایی که به خودت دادی رو بزنی. این وقتی هی تکرار بشه به‌مرور چیزی از عزت‌نفس آدم باقی نمی‌ذاره. چون هر دفعه که ما قولی به خودمون می‌دیم و بهش عمل نمی‌کنیم، درواقع داریم از کیسهٔ عزت‌نفس‌مون خرج می‌کنیم. و هر بار که عمل نمی‌کنیم، اعتمادمون به حرف خودمون یک‌مقداری خدشه‌دارتر می‌شه.

یک‌خط‌فکر
جامعه
قرار ۳۱ روزه

۱۶

امروز که در دست تواَم مرحمتی کن...

۱۲:۵۰۲۶
تیر

ما نیاز داریم یک تمرین تخیل انجام بدیم؛ همه‌مون همین حالا که افراد زنده هستند یک لحظه در ذهن‌مون تخیل کنیم مُردن؛ و بعد اون کسانی رو که تصور می‌کنیم، حالا که مُردن، اون‌قدر نسبت بهشون مهربون هستیم که عکس‌شونو روی جلدمون می‌زنیم و براشون یادبود می‌گیریم و محل به نام‌شون می‌زنیم رو همین امروز دریابیم. به قول محمدرضا شعبانعلی، یادهست بگیریم به جای اینکه یادبود برگزار کنیم.

تمام کسانی که برای فوت مریم میرزاخانی ناراحت شدن، خیلی قشنگ‌تر می‌شد که اون روزی که زنده بود درمورد یکی از کاراش که تو زندگی اونا تأثیر مثبت گذاشته پست بذارن و ازش یادهست کنن. مریم میرزاخانی چه کار کرد که زندگی بندهٔ نوعی نه، بندهٔ کاملاً خاص رو، به‌نحوی غنی‌تر کرد...؟ (به قول مارشال روزنبرگ...)

۱۱:۰۹۲۵
تیر

قصهٔ زندگی

۱۵

بدترین چیز اینه که آدم قصهٔ زندگی‌شو گم کنه و نفهمه کجای قصه‌شه!

یک‌خط‌فکر
قرار ۳۱ روزه

۱۴

رهگذران

۱۴:۲۲۲۴
تیر

رهگذرها در خیابان؛

از کنار هم می‌گذریم...

بی‌خبر از اینکه

کدام شب یا روز

در کدام رؤیا

ممکن است دوباره

چهرهٔ همدیگر را ببینیم...

۱۳:۰۶۲۳
تیر

کتاب فال‌پذیر!

۱۳

کتاب «از اعماق» اسکار وایلد شدیداً پتانسیل فال‌گرفتن داره! هر چند وقت یک‌بار که از خوندن کامل‌اش می‌گذره، می‌تونی به صفحه‌ای یا پارگرافی پُل بزنی ــ بر حسب تصادف ــ و آن تکه را به‌عنوان حکمی کلی و قانونی اساسی برای زندگی و روابط بخونی و لذت ببری!

۰۷:۳۷۲۱
تیر

کرم گوش

۱۱

دقت کردی چجوری وقتی یه آهنگ کرم گوش‌*ات می‌شه، می‌تونی توی همون ذهنت تُندترش کنی و سریع ازش رد بشی؟ حالا فکر کن اگه بتونی همین کارو درمورد پیام‌های منفی والدانه‌ای که تو نوارهایی در مغزت ذخیره شده و هی پلی می‌شه هم انجام بدی، چی می‌شه؟ یعنی می‌تونی سرعت اون نوارا رم کم‌کم یاد بگیری و با تمرین تندتر کنی؛ که سریع‌تر پخش بشن وقتی پخش می‌شن؛ و برن پی کارشون؛ ازشون سریع‌تر خلاص شیم!

نظرت چیه؟ یعنی ممکنه؟ یا اصلاً راه‌حل خوبی نیست؟

* کرم گوش: آهنگی قبلاً شنیده‌شده که به صورت خلق‌الساعه وارد ذهن شده و پخش می‌شه و حالا قطع‌کردن‌ش کار حضرت فیله!

۰۰:۵۱۲۵
خرداد

روشنفکری

هر چقدر بتونی از آدمای عام‌تر، درسای بیشتری بگیری، روشن‌فکرتری.

۱۴:۰۳۲۰
خرداد

یکی از ویژگی‌های ۲۱ سالگی

۲۱ سالگی شاید ویژگی‌های زیادی داشته باشد؛ ولی یکی از ویژگی‌های آن این است که، اگر سال شمسی «۲۱سال‌تمام‌»شدن‌تان را، در نظر بگیرید؛ دو رقم آخرش به شما می‌گوید در تاریخ میلادی چه سالی به دنیا آمدید!

مثلاً من که متولد ۱۳۷۲ هستم، در تیر سال ۱۳۹۳، ۲۱ سالم تمام شد. پس من متولد سال ۱۹۹۳ میلادی هستم. دو رقم آخرش را از سال ۲۱ساله‌شدن‌ام می‌فهمم؛ دو رقم اول هم با یک تخمین سطحی به دستم می‌آید! قطعاً من متولد ۲۰۹۳ نمی‌توانستم باشم چون هنوز نرسیده! متولد ۱۸۹۳ هم که نبودم چون خیلی دور است! پس با پروسهٔ خطا و حذف (elimination) به ۱۹۹۳ می‌رسیم.

حالا نوبت شماست؛ چه سال شمسی ۲۱ ساله شدید یا می‌شوید؟ از طریق آن، سال تولد میلادی‌تان را به‌دست بیاورید و اینجا بنوسید.

۱۷:۵۷۱۲
ارديبهشت

رؤیا کوچک‌انتظار

یک مترجم اسم و فامیلش «رؤیا کوچک‌انتظار» است.

تناقضِ اسم با فامیلش خیلی جالب است. تمام زندگی‌اش باید به جدال بین آرمان و واقعیت گذشته باشد!




شبح‌روشنفکر

روشنفکری عالمی دارد...

لحظه‌نگار
خیلی کوتاه
نظرگاه
Bates Motel

«روانی» هیچکاک (۱۹۶۰) فیلمی بود که به‌شدت در فرهنگ عامهٔ آمریکایی نفوذ کرد. در ۵۰ سالی که از ساخت‌ش می‌گذره، هم فیلم درادامه‌اش ساختن، و هم فیلم تحت‌تأثیرش ساختن... بنابراین وقتی سریال «مُتلِ بِیتْز» (۲۰۱۳) رو گذاشتم ببینم، انتظارام کاملاً پایین بود... امّا چیزی که باهاش مواجه شدم شوکه‌ام کرد. هیچ‌کس نمی‌تونه با هیچکاک رقابت کنه، ولی تو این دوره‌زمونه بتونی یک همچین سریال خوش‌فرم و خوش‌قصه‌ای بسازی، اونم با اقتباس از «استاد»... و بتونی مخاطب امروزی رو با «تعلیق» آشنا نگه داری، خیلی حرفه...

بازی ورا فارمیگا در نقش «نورما» فوق‌العاده است؛ فردی هایمور (همون پسرکوچولویی که تو «چارلی و کارخانهٔ شکلات‌سازی» باهاش آشنا شدیم و الآن برای خودش جوونی شده...) هم انتخاب خوبی‌یه برای «نورمن»، هم بازیش خوبه... شخصیت‌های فرعی مثل «دیلن» و «اما» هم خیلی خوب درمیان و در طول تمام فصل‌ها، در کنار ۲ شخصیت اصلی جلو میان و شخصیت‌پردازی می‌شن... و بازی‌هاشون هم خوبه.

امّا سؤالی که برای خیلی‌ها ممکنه پیش بیاد اینه که این سریال چقدر به رمان یا فیلم «سایکو» نزدیکه؟ آیا باید انتظار یک اقتباس موبه‌مو از فیلم هیچکاک رو داشته باشیم یا نه؟ جواب اینه که، این سریال ۵ فصل داره. هر فصل‌اش از ۱۰ قسمت ۴۵ دقیقه‌ای تشکیل شده. ۴ فصل اول که هیچی؛ تازه در فصل ۵مش کمی تنه به وقایع «روانی» هیچکاک زده می‌شه؛ فقط «تنه»، و خوشبختانه توی دام بازسازی موبه‌موی اثر هیچکاک نمیفته (برخلاف گاس ون سنت که این اشتباه رو مرتکب شد...)

اتفاق و این تغییراتی که در فصل ۵ میفته، تفاوت شخصیت «ماریون» سریال با فیلم هیچکاک، و شباهت‌های بعضی نماها در عین تفاوت‌های اساسی‌یی که دارن... همه و همه می‌تونست در «اجرا» یک فاجعهٔ به‌تمام‌معنا ازآب‌دربیاد... ولی اتفاق جالب اینه که تمام این شباهت‌ها و تفاوت‌ها اصلاً در اجرا بد درنیومدن... و جالب اینجاست که سریال، به شخصیت‌هایی که خودش ساخته بیشتر پای‌بنده، تا شخصیت‌هایی که ممکنه مخاطبا با «روانی» یک تصور دیگری ازشون داشته بوده باشن... چون ۴ فصل با این شخصیت‌های خاص ما جلو اومدیم... مادر اینجا خیلی با مادر «روانی» فرق داره... نورمن فرق اساسی داره (از سن‌اش بگیرید تا کل وجوه شخصیتی‌اش)... و قصه در اواخر دههٔ ۵۰ اتفاق نمیفته، بلکه مالِ امروزه... پس همهٔ اینا، اگر نمی‌انجامید به تغییرات اساسی نسبت به «سایکو» جای تعجب داشت...

ولی یک چیز دیگه هم جای تعجب می‌داشت؛ شاید بیشتر جای اعتراض. چه‌چیزی؟ اگر تمام این تغییرات، در بافت این روایت امروزی از دنیای «نورمن» و مادرش، چفت نمی‌شد... و به‌نظر رابطهٔ نورمن با مادرش لوس و غیرقابل‌باور می‌رسید... ولی این اتفاق نمیفته... و فیلمنامه و بازی‌ها و فرم تصویری کار همه و همه موفق می‌شن ما رو با این ماجرا همراه کنن و حس‌های ما رو به‌درستی به جنب و جوش دربیارن... این دستآورد بزرگی‌یه...

...
درهٔ من چه سرسبز بود!
جان فورد

یک فیلم بهشتی. جهان فیلم انگار درست در نقطهٔ وسط اسطوره و واقعیت قرار گرفته. آدم‌های فیلم رو که می‌بینیم، در سادگی ولزی‌شون، خداخدا می‌کنیم اگه مردیم تو یه همچین بهشتی سردربیاریم. مادر؛ پدر؛ پسرا؛ دختر؛ کشیش؛ اون دو تا مربی بوکس؛ کارگرا؛ همه و همه. همه‌شون از پس شدیداً خاص و منحصربه‌فردبودن‌شون تبدیل می‌شن به اسطوره. بخصوص مادر و پدر فیلم فوق‌العاده‌ان. حتی عروس خانواده هم خوبه. همه‌چی اندازه. همهٔ کارکترا به‌جا و خوب‌پرداخت‌شده. واقعاً یک شاهکار تمام‌عیاره این فیلم. و عجب عقاید درست‌حسابی و مدرنی درمورد خدا و دین در فیلم موجوده. و عجب در عین احترام به سنت، سمت‌وسوش به جلورفتن‌ـه. و عجب پدر و مادر مسئله‌حل‌کن و کارراه‌اندازی... با همهٔ شوخی‌ها و سربه‌سرگذاشتناشون... این یعنی شخصیت‌پردازی؛ این یعنی آدم‌درست‌کردن تو مدیوم سینما که واقعا نظیرشو شاید فقط تو فیلمای دیگهٔ خود فورد بشه پیدا کرد.

...