شبح‌روشنفکر

روزنوشته‌های فرید ذاکری

۶ مطلب با موضوع «گند بزن!» ثبت شده است

دغدغه:نوشتن
بازتاب
گند بزن!

چراغ وبلاگ را دوباره روشن کن!

۲۳:۴۷۱۲
خرداد

داشتم مروری به آرشیو وبلاگ می‌کردم و یه دستی به سر و روش می‌کشیدم... آخرین پستی که به طور اختصاصی برای اینجا نوشته بودم برمی‌گشت به ۱۱ مهر که خبر از آغاز دوبارهٔ «شبح‌روشنفکر» دادم!

کاری نداریم که خیلی از حرف‌های اون پست به واقعیت نپیوست. و بعد از اون، کانال تلگرام «شبح‌روشنفکر» راه افتاد و اون اوائل، بسیاری از پست‌های اون کانال یا شاید همه‌شون رو، عیناً توی وبلاگ هم کپی می‌کردم که اینجا هم فعال بمونه...

امروز درحالی برای شما می‌نویسم که در این مدت (تقریباً ۸ ماه) زندگی شخصی من دچار اتفاقات و حوادث زیادی شد. نه اینکه بلای خاصی سرم اومده باشه، منظورم اینه که تجربیات و ماجراهای زیادی رو پشت‌سر گذاشتم که درمورد خیلی‌هاش توی کانال نوشتم در همون مواقع...

این بار نمی‌نویسم که «قرار است برگردیم و دیگر هیچ‌وقت وبلاگ غیرفعال نمی‌شود و...» چون می‌دانم احتمالش هست این اتفاق نیفتد. به‌قول محمدرضا شعبانعلی ما باید مواظب باشیم دقیقاً چه تعهدهایی به خودمون و دیگران می‌دیم، چون وقتی تعهدی می‌دیم که بهش عمل نمی‌کنیم، درواقع از کیسهٔ عزت‌نفس‌مون خرج کردیم و به همون اندازه از عزت‌نفس‌مون کم می‌شه...

ولی این رو بدونید که قصدم پرکاری دوباره است... این رو در آینده می‌بینم که بسیار پرکار خواهم بود... هم در وبلاگ خواهم نوشت، هم کانال. اینستای شخصی خودم رو هم دوباره فعال خواهم کرد با دل‌نوشته‌هایی که اونجا البته باید عکس‌محور باشه به عقیدهٔ من...

قضیه هم این هست که یکی از پست‌های شاهین کلانتری در کانال جذاب و بیش‌فعال‌ش (!) «مدرسهٔ نویسندگی» به همین قضیه اشاره کرده بود... که چرا فعالیت بیشتر، مفیدتره... و برداشت من ازش این بود که اگر بیشتر فعالیت کنیم، وقت کم نمی‌آریم، یه‌جورایی بازدهی‌مون تو تمام حوزه‌های مختلف کاری‌مون به‌مرور افزایش پیدا می‌کنه و در نتیجه سرعت‌مون هم بیشتر می‌شه در هر حوزهٔ جداگانه. و همین‌طور انرژی و انگیزه‌ای که از فعالیت زیاد می‌گیریم... ما رو به حرکت بیشتر امیدوار و مشتاق نگه می‌داره...

شاید واقعاً منظور شاهین این‌ها نبود... ولی خوندن پست‌اش برای من چنین نتایجی رو به‌بار آورد. که باید بیشتر فعالیت کنم... و در همهٔ زمینه‌ها، حتی شده با کیفیت کمتر، ولی باشم... چون به‌مرور انگیزه و انرژی بیشتری از این چندگانه‌گی و چندمحوری می‌گیرم که در همون زمینه‌های موردترجیح‌ام هم به‌نفعم تموم خواهد شد.

پس این پست رو داشته باشید به عنوان مقدمه. ان‌شالله فردا بیشتر درمورد این قضیه با نوشتن در اینجا و با همفکری همدیگه، بلندبلند فکر می‌کنیم و امیدوارم به نتایج خوبی برسیم... امیدوارم اتفاقی که خیر نهایی در اونه، برای همه‌مون بیفته... جزئیات خیلی مهم نیست!

۲۰:۴۱۱۱
مهر

آغاز دوبارهٔ «شبح‌روشنفکر»

۱ـ من کلاً ثبات ندارم! تصمیم گرفتم اسم وبلاگ رو دوباره به اسم قبلی برگردونم؛ «شبح‌روشنفکر»... به نظرم قشنگ‌تره نسبت به «بهتردیدن». اون اسم خیلی ساده و boring ئی بود؛ هر چند به عنوان یک هدف، هدفِ محشریه و همچنان هم باید بخشی از اهداف وبلاگ باشه.. ولی لازم نیست اسمشم همین باشه. دلم می‌خواد اسمش یه چیز پست‌مدرنِ سرکاریِ ... باشه!

فقط یادتون باشه: «شَبَح» نه! «شِبْه» خونده می‌شه! «شبه‌روشنفکر» با غلط املایی!

۲ـ قرار شد دوباره وبلاگ راه بیفته ولی یک سری مشغله‌ها و بهانه‌جویی‌ها و طفره‌رفتن‌ها مانع شد! این دفعه دیگه شوخی نداریم... پرقدرت برمی‌گردیم...

۳ـ قالب رو هم تغییر دادیم. فعلاً تا کل بخش‌های قدیمی برگردن سرجاشون، یه مدت باید تحمیل کنید! چطوره این قالب؟ امیدوارم این یکی دیگه خوب باشه و بعد از یه مدت دلم نزنه! هر چند کلاً همه‌چی دلمو می‌زنه بعد یه مدت! حتی بهترین و ارزشمندترین چیزهای عالم... خیلی مریض‌ام تو این زمینه.

۴ـ فرداد جهان‌بخش (از دوستان متممی) یکی از مطالب منو که توش درمورد تکنیک «گندنزدن» صحبت کرده بودم بهانه‌ای کرده برای یک پست زیبا. از دست ندید: درمانی برای کمال گرایی: داوطلبانه گند بزن!

۵ـ خود این پست هم نمونهٔ خوبی از «گندزدن»ـه! واقعاً باید همینجوری عمل کرد! اگه می‌بینی کمال‌گرایی‌ات به عمل نمی‌انجامه و این همه پروژه‌هات رو عقب میندازه، همون بهتر که از اون‌ور بوم جبران افراطی کنی!

۶ـ می‌خوام از این به بعد پادکست بذارم. نه که خیلی عجیب‌غریب! در حد همین ضبط‌کردن صدای خودم و آپلودش. پادکست می‌گن بهش دیگه نه؟ یا فایل صوتی! هر چی که اسمشو بخوای بذاری... به نظرم جالب می‌شه بعضی پستای قدیمی رم دوباره بخونم و به صورت پادکست بذارم. به نظرم لحن خودمونی من بیشتر تو صوت خودشو نشون می‌ده. متن‌ها نمی‌تونن خیلی چیزا رو منتقل کنن... البته این بدی‌های خودشم داره. دستم زودتر ممکنه لو بره؛ چون لحن صدا خیلی چیزا رو عیان می‌کنه. ولی بهتر... اگه باور و سواد کافی پشت بعضی از جمله‌هام نیست، همون بهتر که صدام این موضوع رو لو بده زودتر... خودم راحت می‌شم. به نفع خودمه!

۷ـ «گند بزن!» از این به بعد خودش یک زیرمجموعه از وبلاگ می‌شه.! تمام مطالب مرتبط رو می‌تونید تو این موضوع پیدا کنید...

۸ـ یکی از دیگه تکنیک‌های موفقیت و بهره‌وری اینه که آدم نقشه‌هاشو بلند به دیگران بگه... حداقل به دوستانش. تا اگه خودش هم خواست فراموش کنه، اونا متعهد نگهش دارن... مجبور بشه حداقل یه ذره بیشتر درمورد انجام‌ندادن و پیگیری نکردنش فکر کنه... حالا فرداد عزیز هم با اعلام اینکه من کتاب Now Habit رو می‌خوام ترجمه کنم؛ چون قولشو تو اون پست داده بودم! منو بیشتر متعهد نگه داشت که برم سراغش... وگرنه خودم امیدوار بودم فراموش بشه و بتونم از زیرش در برم! پس دم فرداد گرم بابت این قضیه! یا خدا بگم چی کارش کنه؟ نه همون دمش گرم!

مخلصیم!

روح و روان
گند بزن!

انجام می‌دهم، حتی...

۱۸:۳۵۲۵
شهریور

موج ننوشتن‌م رو امروز به‌هم می‌زنم. با یکی از این متن‌های بی‌نام‌ونشان تلگرامی. که به نظرم متن بدی نیست...

یک دوستی هست که تنها راه ارتباطش با دیگران در یک گروه تلگرامی، فرستادن همین متن‌هاس. تو گروه آدم‌های دیگه میان و حرف‌هاشونو می‌زنن و این رفیق ما به جای پاسخ مستقیم به کسی یا فیدبک‌دادن، غیرمستقیم یک پیامی می‌ذاره که یا به حال و هوا می‌خوره یا نمی‌خوره. فکر نکنم منظوری داشته باشه یا خیلی روش فکر بکنه، ولی خواسته یا ناخواسته این متن‌ها کار خودشونو می‌کنن. یه جورایی مثل فال حافظن! به موقعیت‌های زیادی می‌خورن و خلاصه می‌شه از هر ظنی یارشون شد! یا حداقل ظن‌های زیادی رو کاور می‌کنن...!

  

روزم را خوب شروع می‌کنم، حتی اگر شروعش بکشد به ظهر.
حتی اگر پاهایم سنگین بود قدم برمی‌دارم. حتی اگر قدم‌هایم لرزان بود، هر قدم را با ضرب به زمین می‌کوبم.
حتی اگر مسیر یک مسیر آشنای لعنتی بود از آن می‌گذرم و با آن خاطره‌سازی جدید می‌کنم.
آدم‌های نصف‌نیمهٔ بلاتکلیف را زیر پا می‌گذارم.
حتی اگر پایم به سنگِ خاطره‌ای گیر کرد و افتادم،
حتی اگر خاکی شدم،
دوباره بلند می‌شوم،
گرد و خاک گذشته را از روی لباسم می‌تکانم و ادامه می‌دهم.
می‌روم در یک کافه، روبروی یک پنجرهٔ تازه،
روبروی یک آدم تازه می‌نشینم.
حتی اگر جای زخم‌هایم می‌سوخت،
صبر می‌کنم.
غمم را به آغوش می‌کشم.
گوش به حرف‌های تازه می‌دهم،
حرف‌های تازه می‌زنم،
و ادامه می‌دهم...
واقعیت زندگی همین است.

۱۴:۰۷۰۵
شهریور

۱۴:۰۲

بنویس! هیچی نمی‌شه...

بنویس! مخاطب نداری! در حد صفر! (از تعداد آمار و کامنت‌ها معلومه...)

پس بنویس! بی‌خیال همهٔ عواقب!

انقدر حساب و کتاب نکن!

یه چند خطی چرت‌وپرت بنویس و بعد پاک کن!

هر چی به ذهنت رسید بنویس و اگه دیدی خیلی فاجعه است موندنش رو بلاگ، پاکش کن!

ولی اول بنویس!

اول بنویس ها!

گندترین پست عالم رو باید به اسم ما بزنن...

پس بنویس...!

۰۶:۵۵۱۹
مرداد

هنر «گندزدن»!

من همیشه شعارم تو زندگی اینه: «هر کاری رو به گندترین روشی که می‌تونی بکن!»

فقط با یک تفاوت:

«سعی کن به مرور استاندارد گند‌زدن‌ات رو بالا ببری...

به حدی‌که گندزدن تو مساوی چیزی باشه که دیگران باید مدت‌ها براش تلاش کنن!»

تجربیات شخصی
گند بزن!

داوطلبانه «گند بزن»!

۱۵:۲۵۱۵
مرداد

داوطلبانه گند بزن! برو؛ شروع کن؛ با این هدف که اصلاً گند بزنی... خراب کنی! یک فاجعه از آن کار به بار آوری...

این جمله‌ای‌ست که از نیل فیوره نویسندهٔ کتاب The Now Habit یاد گرفتم. این کتاب دربارهٔ معضلی به نام «به‌تعویق‌انداختن کارها» یا Procastination هست؛ و به‌نظرم یکی از بهترین برنامه‌های استراتژیک برای مقابله با این مسئله است. که البته فیوره معتقده Procastination مشکل نیست بلکه خودش یک راه‌حل‌ـه؛ فقط مشکل‌ش اینه که یک راه‌حل ناکارآمده. حالا راه‌حل ماست برای چه مشکلی؟ برای مقابله با یک مشکل بزرگ‌تر؛ مشکلاتی مثل کمال‌پرستی، ترس از شکست یا موفقیت! «به‌تعویق‌انداختن» تلاش ماست برای حل‌کردن استرس‌ها و اضطراب‌هامون در انجام کارهایی که به‌نظرمون تهدیدآمیز میاد. من دارم این کتاب رو ترجمه می‌کنم چون می‌دونم «امروز و فرداکردن»ها و «این شنبه شروع می‌کنم...»ها یک مسئلهٔ به‌شدت دامن‌گیر در میان اطرافیان و دوستان خودم و حتی خودم بوده و مطالعهٔ چنین کتابی می‌تونه به‌شدت برای افرادی مثل ما راه‌گشا باشه... و ان‌شاالله برای هر کسی دیگه که در جامعه دامن‌گیر این موضوع شده.

این کتاب علاوه بر استراتژی و مدل ذهنی کلی که ارائه می‌ده، و تاکتیک‌هاش، یک‌سری تکنیک‌های جزئی هم برای مقابله با «به‌تعویق‌اندازی» و شروع به کار داره. یکی‌اش مثلاً اینه که باید دائماً کارها رو شروع کنید. اصلاً درصدد تموم‌کردن هیچ کاری برنیاید. فقط هی به کارهای مختلف نوک بزنید. اصلاً از اول به خودتون بگید من فقط می‌خوام یک خط از این کتاب رو بخونم، یا فقط می‌خوام جاروبرقی رو به برق بزنم، نمی‌خوام بلافاصله جاروزدن رو شروع کنم! و می‌بینید که همین حرکت که به‌ظاهر ممکنه چیزی مثل گول‌زدن مغزتون به‌نظر بیاد، باعث می‌شه مقاومت‌تون نسبت به اون کار برداشته بشه و تا چشم باز کنید ببینید که دارید صفحهٔ بعدی کتاب رو می‌خونید یا یک‌سوم اتاق‌تونو جارو زدید! و حالا دیگه تو دور افتادید و نمی‌شه از برق کشیدتون! (No pun intended!) حالا دست‌نگه‌داشتن از کار سخته...!

(مثل کسی که ممکنه تو یک عروسی شرکت کنه و اول‌ش برای رقصیدن کلاس بذاره ولی بعد که دست‌شو گرفتن و شروع کرد به رقصیدن، حالا می‌بینی هیچ‌کس جلودارش نمی‌شه و یکی باید بیاد دست‌شو بگیره و در خروجی رو نشون‌اش بده!)

تکنیک دیگه‌ای که در این پست می‌خوام بهش اشاره کنم، «داوطلبانه گندزدن»ـه؛ به انگلیسی Making a mess of the Project. این تکنیک برای مقابله با مشکل کمال‌پرستی ارائه شده. آدمی مثل «فرید ذاکری» که از همون اول که پای کیبورد می‌شینه می‌خواد بهترین پست وبلاگی جهان رو بنویسه؛ پستی که تا سال‌ها ازش به‌عنوان تاریخ‌سازترین پست تمام وبلاگ‌های جهان یاد بشه و تاریخ وبلاگ‌نویسی رو به دو قسمت تقسیم کنن؛ قبل از این پست و بعد از این پست!

با چنین تفکری نمی‌شه شاهکار خلق کرد و نتیجه باز هم رضایت‌بخش از آب درنمیاد و می‌بینی که همچنان ازش شکایت داری و راضی نیستی...!

پس بهتره از همون اول این انتظارات رو کنار بذاری و با این تفکر شروع کنی که: «من می‌خوام یک پستی بنویسم که همه بگن عجب پست مزخرف و گندی نوشته! اون لحظه‌ای که داشته این پست رو پابلیش می‌کرده، پیش خودش چی فکر می‌کرده؟!»

با این تفکر اگه شروع کنم، هم پست درواقع به تحقق می‌پیونده و با هر کم و کیفی بالاخره نوشته و پابلیش می‌شه؛ هم فرصت ویرایش و اصلاحش رو در هر مرحله دارم و می‌تونم بعداً بهترش کنم... مهم اون تلقین و مدل ذهنی اولیه است که باهاش شروع می‌کنم؛ اگه اون تفکر اولیه برای گندزدن باشه، مطمئناً نتیجه خیلی بهتر از انتظار درمیاد... قطعاً نتیجه گند نخواهد بود...

شبح‌روشنفکر

روشنفکری عالمی دارد...

لحظه‌نگار
خیلی کوتاه
نظرگاه
Bates Motel

«روانی» هیچکاک (۱۹۶۰) فیلمی بود که به‌شدت در فرهنگ عامهٔ آمریکایی نفوذ کرد. در ۵۰ سالی که از ساخت‌ش می‌گذره، هم فیلم درادامه‌اش ساختن، و هم فیلم تحت‌تأثیرش ساختن... بنابراین وقتی سریال «مُتلِ بِیتْز» (۲۰۱۳) رو گذاشتم ببینم، انتظارام کاملاً پایین بود... امّا چیزی که باهاش مواجه شدم شوکه‌ام کرد. هیچ‌کس نمی‌تونه با هیچکاک رقابت کنه، ولی تو این دوره‌زمونه بتونی یک همچین سریال خوش‌فرم و خوش‌قصه‌ای بسازی، اونم با اقتباس از «استاد»... و بتونی مخاطب امروزی رو با «تعلیق» آشنا نگه داری، خیلی حرفه...

بازی ورا فارمیگا در نقش «نورما» فوق‌العاده است؛ فردی هایمور (همون پسرکوچولویی که تو «چارلی و کارخانهٔ شکلات‌سازی» باهاش آشنا شدیم و الآن برای خودش جوونی شده...) هم انتخاب خوبی‌یه برای «نورمن»، هم بازیش خوبه... شخصیت‌های فرعی مثل «دیلن» و «اما» هم خیلی خوب درمیان و در طول تمام فصل‌ها، در کنار ۲ شخصیت اصلی جلو میان و شخصیت‌پردازی می‌شن... و بازی‌هاشون هم خوبه.

امّا سؤالی که برای خیلی‌ها ممکنه پیش بیاد اینه که این سریال چقدر به رمان یا فیلم «سایکو» نزدیکه؟ آیا باید انتظار یک اقتباس موبه‌مو از فیلم هیچکاک رو داشته باشیم یا نه؟ جواب اینه که، این سریال ۵ فصل داره. هر فصل‌اش از ۱۰ قسمت ۴۵ دقیقه‌ای تشکیل شده. ۴ فصل اول که هیچی؛ تازه در فصل ۵مش کمی تنه به وقایع «روانی» هیچکاک زده می‌شه؛ فقط «تنه»، و خوشبختانه توی دام بازسازی موبه‌موی اثر هیچکاک نمیفته (برخلاف گاس ون سنت که این اشتباه رو مرتکب شد...)

اتفاق و این تغییراتی که در فصل ۵ میفته، تفاوت شخصیت «ماریون» سریال با فیلم هیچکاک، و شباهت‌های بعضی نماها در عین تفاوت‌های اساسی‌یی که دارن... همه و همه می‌تونست در «اجرا» یک فاجعهٔ به‌تمام‌معنا ازآب‌دربیاد... ولی اتفاق جالب اینه که تمام این شباهت‌ها و تفاوت‌ها اصلاً در اجرا بد درنیومدن... و جالب اینجاست که سریال، به شخصیت‌هایی که خودش ساخته بیشتر پای‌بنده، تا شخصیت‌هایی که ممکنه مخاطبا با «روانی» یک تصور دیگری ازشون داشته بوده باشن... چون ۴ فصل با این شخصیت‌های خاص ما جلو اومدیم... مادر اینجا خیلی با مادر «روانی» فرق داره... نورمن فرق اساسی داره (از سن‌اش بگیرید تا کل وجوه شخصیتی‌اش)... و قصه در اواخر دههٔ ۵۰ اتفاق نمیفته، بلکه مالِ امروزه... پس همهٔ اینا، اگر نمی‌انجامید به تغییرات اساسی نسبت به «سایکو» جای تعجب داشت...

ولی یک چیز دیگه هم جای تعجب می‌داشت؛ شاید بیشتر جای اعتراض. چه‌چیزی؟ اگر تمام این تغییرات، در بافت این روایت امروزی از دنیای «نورمن» و مادرش، چفت نمی‌شد... و به‌نظر رابطهٔ نورمن با مادرش لوس و غیرقابل‌باور می‌رسید... ولی این اتفاق نمیفته... و فیلمنامه و بازی‌ها و فرم تصویری کار همه و همه موفق می‌شن ما رو با این ماجرا همراه کنن و حس‌های ما رو به‌درستی به جنب و جوش دربیارن... این دستآورد بزرگی‌یه...

...
درهٔ من چه سرسبز بود!
جان فورد

یک فیلم بهشتی. جهان فیلم انگار درست در نقطهٔ وسط اسطوره و واقعیت قرار گرفته. آدم‌های فیلم رو که می‌بینیم، در سادگی ولزی‌شون، خداخدا می‌کنیم اگه مردیم تو یه همچین بهشتی سردربیاریم. مادر؛ پدر؛ پسرا؛ دختر؛ کشیش؛ اون دو تا مربی بوکس؛ کارگرا؛ همه و همه. همه‌شون از پس شدیداً خاص و منحصربه‌فردبودن‌شون تبدیل می‌شن به اسطوره. بخصوص مادر و پدر فیلم فوق‌العاده‌ان. حتی عروس خانواده هم خوبه. همه‌چی اندازه. همهٔ کارکترا به‌جا و خوب‌پرداخت‌شده. واقعاً یک شاهکار تمام‌عیاره این فیلم. و عجب عقاید درست‌حسابی و مدرنی درمورد خدا و دین در فیلم موجوده. و عجب در عین احترام به سنت، سمت‌وسوش به جلورفتن‌ـه. و عجب پدر و مادر مسئله‌حل‌کن و کارراه‌اندازی... با همهٔ شوخی‌ها و سربه‌سرگذاشتناشون... این یعنی شخصیت‌پردازی؛ این یعنی آدم‌درست‌کردن تو مدیوم سینما که واقعا نظیرشو شاید فقط تو فیلمای دیگهٔ خود فورد بشه پیدا کرد.

...