هر خوانندهٔ هوشمندی کتاب را با فکر انتقادی می‌خواند. بعضی، از این کار هیچ‌گونه منظور خاصی ندارند؛ بعضی دیگر، به‌اقتضای حرفهٔ خویش چنین می‌کنند.
کتاب، موجودی زنده است که افکار و احساسات مختلف را بیان می‌کند. وقتی ما کتابی را می‌خوانیم باید خود را برای پذیرایی از کتاب و گفتگو با آن آماده کنیم.
انسان همچنان که نفس می‌کشد، می‌خواند. هنگامی‌که دنیای عظیم خوانندگان را مشاهده می‌کنیم، چنین به‌نظرمان می‌رسد که خواندن یک احتیاج جسمی‌ست.
صبح است؛ موقع صرف چای است؛ تمام اهل خانه را می‌بینیم که به خواندن مشغول‌اند. در قطار و اتوبوس با چنین منظره‌ای روبه‌رو می‌شویم. ظهر کتاب جای روزنامه را می‌گیرد. این کتاب‌ها حُسن‌ها و عیب‌های هر یک از ماها را برای ما کشف می‌کنند.
بنا بر آنچه گفته شد کتاب‌خواندن کاری طبیعی‌ست. اگر می‌بینیم که طفل کتاب‌به‌دست به‌دنیا نمی‌آید، این نکته چیزی از درستی مطلب نمی‌کاهد؛ چه او بلافاصله در دنیایی از حروف و اشارات غوطه‌ور می‌شود.
البته او بلافاصله از این اشارات سردرنمی‌آورد، امّا رمز آن‌ها را خیلی سریع‌تر از آن کشف می‌کند که پدران و مادران تصور می‌کنند.
مطالعه، قبل از هر چیز ما را از تنهایی درونی خارج می‌کند و رابطه‌ای بین ما و دیگران برقرار می‌سازد.
هنگامی که به کتابخانهٔ خود می‌نگرم، پس از دقیقه‌ای تأمل، منظره‌ای شگفت‌آور در برابر چشمانم گشوده می‌شود و غلغلهٔ حیات در تمام کتاب‌ها حلول می‌کند؛ حکیم و دانشمند، منتقد و متفکر، یکی‌یکی به میدان می‌آیند و حاصل افکار و مطالعات خود را به من عرضه می‌دارند.
چند ساعت را در مصاحبت همدیگر می‌گذرانیم؛ گاهی هم به جدال برمی‌خیزیم؛ امّا حاصل این کشمکش خاموش ما را به اسراری تازه واقف می‌سازد.
همهٔ مردم چیزی می‌خوانند.
آیا این رحمت است یا زحمت؟
امروز دریای کتب، توده‌های بزرگ انسانی را با ذوق‌ها و تمایلات مختلف و بی‌شمارشان در خود فرو می‌برد.
مطالعه در برابر احتیاج روزافزون مردم به تأثر، تفکر، شناختن، ازخودفارغ‌شدن و شاید مهرورزیدن که واقعیت‌های روزمره اسباب آن را فراهم نمی‌کنند، قرار گرفته است، که هیچ‌گاه سیراب نمی‌شود.
| موج شراب و موجهٔ آب بقا یکی‌ست | هر چند پرده‌هاست مخالف، نوا یکی‌ست |
| هر موج ازین محیط «انا البحر» می‌زند | گر صد هزار دست برآید، دعا یکی‌ست |
| خواهی به کعبه رو کن و خواهی به سومنات | از اختلاف راه چه غم، رهنما یکی‌ست |
| این «ما» و «من» نتیجهٔ بیگانگی بود | صد دل به یکدگر چو شود آشنا، یکی‌ست |
| در کام هر که محو شود در رضای دوست | با نی‌شکر، حلاوت تیر قضا یکی‌ست |
| در چشم پاک‌بین نبود رسم امتیاز | در آفتاب، سایهٔ شاه و گدا یکی‌ست |
| پروای سرد و گرم خزان و بهار نیست | آن را که همچو سرو و صنوبر قبا یکی‌ست |
| بی ساقی و شراب، غم از دل نمی‌رود | این درد را طبیب یکی و دوا یکی‌ست |
| هر چند نقش ما یک و از دیگران شش است | نومید نیستیم ز بردن، خدا یکی‌ست |
| دانند عاقلان که ظفر در رکاب کیست | هر چند دانه بی‌عدد و آسیا یکی‌ست |
| از حرف خود به تیغ نگردیم چون قلم | هر چند دل دو نیم بود، حرف ما یکی‌ست |
| صائب شکایت از ستم یار چون کند؟ | هر جا که عشق هست، جفا و وفا یکی‌ست |
[لینک]
رز
سجاد افضلی